Πρότυπα ή πειραµατικά σχολεία;

Πολλοί της γενιάς µας θυµούνται τα πρότυπα σχολεία. Εστεκαν επάξια πλάι στα καλά ιδιωτικά σχολεία, είχαν µεγάλο ποσοστό επιτυχίας στις εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήµιο και πολλοί από τους µαθητές και τις µαθήτριες που φοίτησαν σε αυτά τα σχολεία συναντήθηκαν αργότερα στην πολιτική, στις επιστήµες και στις τέχνες. Τα πρότυπα σχολεία ήταν πολύ καλά δηµόσια σχολεία. Οι λόγοι της επιτυχίας τους ήταν σίγουρα πολλοί. Αν τους ιεραρχούσαµε, πιθανότατα να µη βάζαµε στην πρώτη θέση τις εξετάσεις που έδιναν τα παιδιά για να γίνουν δεκτά στο πρότυπο σχολείο. Στα σχολεία αυτά υπήρχε µια σχολική κουλτούρα που δεν ήταν σίγουρα δηµοσιοϋπαλληλική. Οι καθηγητές και οι καθηγήτριες των σχολείων αυτών δεν ήταν µόνον ότι ήξεραν γράµµατα και πίστευαν ότι όφειλαν να τα µάθουν και στους µαθητές τους αλλά ότι έµπαιναν σε ένα περιβάλλον που απαιτούσε να γίνουν καλύτεροι απ’ ό,τι ήταν και όχι χειρότεροι. Το ίδιο συνέβαινε και µε τους µαθητές και τις µαθήτριες. Το πρότυπο σχολείο πριν από την κατάργησή του, το 1985, ανέβαζε τον πήχη για όλους. Αυτή ήταν η κουλτούρα του, εδραιωµένη στα παρελθόν του, αποτυπωµένη στα κτίρια που το στέγαζαν, στις βιβλιοθήκες του, στη συνολική αισθητική του, στους συλλόγους των αποφοίτων του. Και αυτό ήταν το ατού του. Ήταν λάθος η κατάργησή του µέσω της µετατροπής του σε πειραµατικό; Εκ των υστέρων αποδείχθηκε λάθος. Κατ’ αρχήν, δεν έγινε πειραµατικό. Κατά δεύτερον, στέρησε τη δηµόσια εκπαίδευση από την καλή εκδοχή της και εδραίωσε τον διαχωρισµό ανάµεσα στην κακή δηµόσια εκπαίδευση και στην καλή ιδιωτική εκπαίδευση. Καταργήσαµε ένα καλό σχολείο, όπως ήταν το πρότυπο, χωρίς να δηµιουργήσουµε ένα άλλο, το πειραµατικό. Χρειαζόµαστε σήµερα πρότυπα δηµόσια σχολεία; Υπάρχουν σοβαρά επιχειρήµατα και στο «ναι» και στο «όχι». Προσωπικά πιστεύω πως τα χρειαζόµαστε. Για πολλούς λόγους. Ο κυριότερος είναι για να αποδείξουµε πώς ένα δηµόσιο σχολείο µπορεί να γίνει ένα καλό σχολείο. Να αποδείξουµε πως η δηµόσια ελληνική εκπαίδευση διαθέτει και αυτή καλά σχολεία, αντίστοιχα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, και πως δεν είναι αναγκαστική επιλογή το ιδιωτικό σχολείο για τα παιδιά που θέλουν να φοιτήσουν σε ένα καλό σχολείο. Οι λόγοι αυτοί µού φαίνονται αρκετοί για να δηµιουργήσει η Πολιτεία πρότυπα σχολεία. Γι’ αυτό η ευθύνη της Πολιτείας είναι µεγάλη. Οφείλει να µην τα κάψει. Και το σχέδιο νόµου που έχει ψηφίσει τα καίει. Μαζί τους καίει και τα πειραµατικά. Γιατί τα ταυτίζει. Και αυτά τα δύο δεν ταυτίζονται.

Ας θέσουµε όµως και για τα πειραµατικά το ερώτηµα που θέσαµε και για τα πρότυπα. Χρειαζόµαστε πειραµατικά σχολεία; Σχολεία τα οποία να υποδέχονται την καινοτοµία, να την εφαρµόζουν πειραµατικά, να τη δοκιµάζουν, να ελέγχουν τις αντοχές της και να µετρούν τα αποτελέσµατά της; Σχολεία που να συνδέονται προνοµιακά µε τα πανεπιστήµια και τα ανώτατα τεχνολογικά ιδρύµατα και που να λειτουργούν εργαστηριακά για την προετοιµασία των µελλοντικών εκπαιδευτικών; Σχολεία που να λειτουργούν ως χώροι ψυχοπαιδαγωγικών ερευνών; Σχολεία που να πειραµατίζονται υπερβαίνοντας τις συµβάσεις των αναλυτικών προγραµµάτων και τον εναγκαλισµό µιας εκπαίδευσης που είναι κεντρικά σχεδιασµένηκαι πανοµοιότυπη για όλα τα σχολεία; Σχολεία-εργαστήρια που µελετούν τρόπους για να επιλύσουν, για παράδειγµα, τη σχολική αποτυχία ή τη σχολική περιθωριοποίηση ευάλωτων κοινωνικών οµάδων ή την ισότητα των φύλων ή την πολυπολιτισµική συνύπαρξη;

Η κυβέρνηση λέει τέτοια σχολεία να είναι τα πρότυπα. Πρότυπα µε ειδικό µαθητικό πληθυσµό επιλεγµένο µέσα από εξετάσεις, µε ειδικό διδακτικό προσωπικό µε αυξηµένα προσόντα, µε ειδικά επιλεγµένη διεύθυνση, επιστηµονικά συµβούλια, σχολεία φτιαγµένα για να γίνουν κυψέλες αριστείας της δηµόσιας εκπαίδευσης. Αυτά τα σχολεία ενέχουν τον πειραµατισµό, καθώς η αριστεία δεν νοείται χωρίς πειραµατισµό. Αλλά δεν µπορούν να είναι τα πειραµατικά σχολεία. ∆εν µπορείς να βγάζεις συµπεράσµατα για τον µαθητικό πληθυσµό όταν η οµάδα-στόχος σου είναι ένα καλά φροντισµένο µαθητικό κοινό µε πολλά προσόντα που προέρχεται συχνά από ένα ανάλογο κοινωνικό περιβάλλον. ∆εν µπορείς να στέλνεις εκεί τους φοιτητές για τις πρακτικές τους ασκήσεις. Η κατάσταση που θα αντιµετωπίσουν στις κανονικές σχολικές τάξεις ενδέχεται να είναι µη συγκρίσιµη. ∆εν µπορείς να δοκιµάζεις στα πρότυπα σχολεία νέα αναλυτικά προγράµµατα και νέα σχολικά βιβλία που θέλεις να προτείνεις για το σύνολο του µαθητικού σου πληθυσµού. Αν το κάνεις, κινδυνεύεις να καταστρέψεις και την αριστεία τουπρότυπου σχολείου και την καινοτοµία του πειραµατικού. Την αριστεία διότι την εκτρέπεις από τησταθερότητα που χρειάζεται το σχολείο για να λειτουργήσει και τον πειραµατισµό διότι του αφαιρείςτην καθολική δυναµική του, τη δυνατότητά του να γίνει παιδαγωγική πρόταση που να αφορά το σύνολο της εκπαίδευσης. Τα πειραµατικά σχολεία οφείλουν να είναι αντιπροσωπευτικά των υπόλοιπων σχολείων της χώρας. Και σε καµία περίπτωση πειραµατικά για όλα τα ζητήµατα.

∆εν µπορείς στο ίδιο σχολείο να εφαρµόζεις πειραµατικές εκπαιδευτικές πολιτικές και να διεξάγεις εκπαιδευτικές έρευνες. Τα πειραµατικά σχολεία δεν µπορούν επίσης να είναι µόνιµα, διά βίου πειραµατικά. Ούτε διαρκή πειραµατόζωα. Αντίθετα, όλα τα δηµόσια σχολεία θα έπρεπε να είναι εκ περιτροπής πειραµατικά. Για να υιοθετούν σταδιακά την κουλτούρα της αλλαγής, να συνειδητοποιήσουν ότι για να είναι καλά σχολεία οφείλουν να είναι ανοικτά στις επιστηµονικά σχεδιασµένες καινοτοµίες. Αυτό χρειάζεται η δηµόσια εκπαίδευση: τη σταδιακή µεταβολή της σχολικής κουλτούρας σε µια κουλτούρα που δεν φοβάται τις αλλαγές και δεν υπερασπίζεται τα όποια κεκτηµένα για να αναιρέσει τον µετασχηµατισµό της.

Η κυρία Μαρία Ρεπούση είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας και Ιστορικής Εκπαίδευσης στην Παιδαγωγική Σχολή του ΑΠΘ.

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 15/05/2011

Απογοήτευση

Θλιβερός θρίαμβος της χειρότερης παράδοσης μοιάζει το νέο πρόγραμμα του λυκείου που ανακοινώθηκε. Ξεχάστηκε η «ανάγκη» να ξεκινήσει η μεταρρύθμιση από το θεμέλιο του σχολείου, το δημοτικό. Ξεχάστηκαν οι νέες μέθοδοι και το σχολείο που μαθαίνει στα παιδιά πώς να μαθαίνουν. Ξεχάστηκε η μαζική σχολική αποτυχία των παιδιών από λαϊκά στρώματα. Ξεχάστηκε ότι δεν πρέπει το λύκειο να είναι φροντιστήριο για την Α.Ε. γιατί καταστρέφεται ο παιδευτικός του ρόλος, ευνοείται ο τυφλοσούρτης. Η διδασκαλία της γλώσσας εξακολουθεί να πάσχει σοβαρά. Προβλέπονται περίπου ίδιες ώρες για τη Νέα Ελληνική Γλώσσα και την Αρχαία Γλώσσα και Γραμματεία. Αρα με τη σύγχυση των γλωσσικών συστημάτων θα παραμείνει ελλιπής η εκμάθηση της ελληνικής και θα συνεχίσουν να φτάνουν στην Α.Ε. οι νέοι ανεπαρκείς χρήστες στις λόγιες ποικιλίες και ανεπαρκέστατοι στον γραπτό λόγο. Και βέβαια, όπως μέχρι σήμερα, θα συνεχίσουν να μη μαθαίνουν αρχαία ούτε να καταλαβαίνουν την αρχαιότητα. 

Εκτός της γλώσσας, καμιά 10ριά ώρες Μαθηματικά και Φυσικές Επιστήμες και 2 ώρες Ιστορία. Όλα τα άλλα μαθήματα, με σχεδόν απούσα τη Λογοτεχνία, μοιράζονται στις κατευθύνσεις από 2 ώρες. Προβλέπονται «επιλογές» που ονομάζονται «εμβάθυνση» και αφορούν λίγο- πολύ τα 4 βασικά μαθήματα (σημειωτέον στη γλώσσα εμβάθυνση προβλέπεται μόνο στα αρχαία). Εκτός δηλαδή από λίγες ώρες σε διάφορα αντικείμενα, η «εμβάθυνση» αφορά ανά κατεύθυνση τα 4 μαθήματα που προετοιμάζουν για την Α.Ε. Όλα τα μεγάλα προβλήματα του λυκείου μένουν απαράλλαχτα. 

Μόνη αλλαγή είναι ότι προστίθεται μια Ερευνητική εργασία (project). Αντί για τις μεθόδους που θα αντικαταστήσουν τη διδασκαλία με την καθοδήγηση των μαθητών να μάθουν να εντοπίζουν, να επιλέγουν και να συνθέτουν γνωστικές πληροφορίες, θα γράφουν μια «ερευνητική» εργασία. Δηλαδή θα ανθίσει η φροντιστηριακή βιομηχανία συγγραφής ερευνητικών εργασιών, τα παιδιά δεν πρόκειται να αλλάξουν τρόπο μελέτης, ούτε να μάθουν να ερευνούν, ούτε να ασκούν την κριτική τους ικανότητα. Απογοήτευση αλλά και διάψευση για όσους είχαμε ελπίσει ότι θα δούμε επιτέλους να γίνεται το Νέο Σχολείο. 

ΠΗΓΗ:  ΤΑ ΝΕΑ, 07-05-2011,  Άρθρο της Άννας Φραγκουδάκη

ΤΟ ΕΞΑΣΘΕΝΕΣ ΧΡΩΜΙΟ ΣΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

Τέσσερα χρόνια μετά την τοξική βόμβα του Ασωπού οι αρμόδιες κρατικές αρχές άρχισαν να ψάχνουν σε κρεμμύδια, πατάτες και καρότα, ενδεχομένως και σε άλλα κηπευτικά είδη, για την επικινδυνότητά τους στην υγεία στην ευρύτερη περιοχή του Ασωπού.

Πριν από δύο περίπου χρόνια είχε δημοσιοποιηθεί έρευνα του Χημικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών που έδειχνε ότι πατάτες, κρεμμύδια και καρότα, δηλαδή αυτά που οι καρποί τους ωριμάζουν κάτω από το έδαφος, ήταν επιβαρημένα πάνω από 700%, μέχρι και 1.100%, σε νικέλιο, χρώμιο, μαγγάνιο, μόλυβδο και άλλα βαρέα μέταλλα.  Είναι γνωστό ότι το νικέλιο προκαλεί βλάβες στα νεφρά, στο αμυντικό σύστημα του οργανισμού, και είναι ύποπτο καρκινογένεσης. Ο μόλυβδος προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο και στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Είναι γνωστό άλλωστε ότι απαγορεύτηκε η βενζίνη με μόλυβδο σε όλο τον δυτικό κόσμο λόγω της επικινδυνότητας του μολύβδου. Το συνολικό χρώμιο έχει όριο τα 50μ/lt και βρέθηκε να υπερβαίνει το 200% στην ευρύτερη περιοχή του Ασωπού. Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι το εξασθενές χρώμιο, που σε πολύ μικρότερες ποσότητες, σε μερικά εκατομμυριοστά του γραμμαρίου, βρέθηκε να είναι ύποπτο για καρκινογενέσεις. Επιδημιολογική έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από έναν χρόνο έδειξε ότι οι κάτοικοι της περιοχής του Ασωπού είχαν υψηλότερα ποσοστά καρκινογενέσεων σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Βοιωτίας που δεν ήταν μολυσμένες με χρώμιο. Η επιδημιολογική έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε τα υψηλότερα ποσοστά καρκινογένεσης στους κατοίκους της περιοχής του Ασωπού. Μέχρι 15% ήταν κακοήθεις όγκοι που κατ' εξοχήν οφείλονταν στο εξασθενές χρώμιο, όπως καρκίνος του ήπατος, λευχαιμία κ.λπ. Το εξασθενές χρώμιο, το νικέλιο, ο μόλυβδος, το μαγγάνιο και άλλα βαρέα μέταλλα που βρέθηκαν στα εδάφη και τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής οφείλονται κυρίως στις βιομηχανίες με μεταλλουργικές δραστηριότητες. Δραστηριότητες που μολύνουν ασύδοτα την περιοχή από τη δεκαετία του '80 χωρίς κανείς να ενδιαφέρεται, παρά τα ανησυχητικά μηνύματα από κατοίκους της περιοχής. Πριν από τέσσερα χρόνια, όταν αναδείχθηκε το μέγεθος του προβλήματος, με μεγάλη καθυστέρηση η Πολιτεία έβαλε κάποια πρόστιμα σε μερικές βιομηχανίες, ιδιαίτερα εκείνες που έπαιρναν άδεια για να ανοίξουν πηγάδια για άρδευση και έριχναν εκεί τα τοξικά τους απόβλητα, για να φθάσουν στον Ασωπό και να μολύνουν και τον υδροφόρο ορίζοντα.  Η υπουργός Περιβάλλοντος επισκέφτηκε την περιοχή και εξήγγειλε μερικές αποσπασματικές λύσεις, όπως για το πόσιμο νερό, δεν αντιμετώπισε όμως το άλλο σοβαρό πρόβλημα, της τροφικής αλυσίδας. Η έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών, παρά τα άκρως ανησυχητικά αποτελέσματα σε λαχανικά και κηπευτικά της περιοχής, άφησε παγερά αδιάφορη, μέχρι εγκληματικά, την Πολιτεία. Κανένας υπεύθυνος κυβερνητικός μηχανισμός δεν ενδιαφέρθηκε να επιβεβαιώσει ή να απορρίψει τα αποτελέσματα ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Την ίδια περίοδο ανησυχητικά αποτελέσματα δημοσιοποιήθηκαν και στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής, χωρίς και πάλι η Πολιτεία να δείξει το παραμικρό ενδιαφέρον. Τόσο το υπουργείο Υγείας όσο και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεν έδειξαν το παραμικρό ενδιαφέρον. Τα κηπευτικά προϊόντα, πατάτες, κρεμμύδια και καρότα της ευρύτερης περιοχής του Ασωπού, που σύμφωνα με την έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, καταναλώθηκαν από χιλιάδες καταναλωτές κάτω από το αδιάφορο βλέμμα της Πολιτείας. Συγχρόνως ο τρόπος που πήραν δείγματα και έκαναν αναλύσεις οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι αμφισβητήσιμος, διότι επειδή δεν τους άφησαν οι παραγωγοί να πάρουν δείγματα από τα χωράφια, αυτά πάρθηκαν από τα ράφια των πολυκαταστημάτων. Παράλληλα κανείς δεν έχει ελέγξει μέχρι σήμερα τα προϊόντα βιομηχανιών τροφίμων της περιοχής που χρησιμοποιούν νερό της περιοχής για την παρασκευή των τροφίμων τους. Οι ίδιες ισχυρίζονται «ότι χρησιμοποιούν εμφιαλωμένα νερά», αυτό όμως ποτέ δεν αποδείχθηκε. Η Πολιτεία συνειδητά αδιαφορεί για τη δημόσια υγεία. Οι αγρότες της περιοχής των Θηβών αποφάσισαν να ερευνήσουν τα προϊόντα τους και ανέθεσαν στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών τη διεξαγωγή μετρήσεων για τα κηπευτικά προϊόντα της περιοχής τους, και τα πρώτα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά, είναι απαλλαγμένα από κάθε μορφής τοξικές ουσίες. Έτσι, οι παραγωγοί της Θήβας έκαναν αυτό που έπρεπε να κάνει η Πολιτεία. Μόλις τελευταία και με απαράδεκτη καθυστέρηση αποφάσισε και ο ΕΦΕΤ να κινητοποιηθεί με συλλογή δειγμάτων και διεξαγωγή μετρήσεων, και τα πρώτα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν το... καλοκαίρι. Δικαίως οι πολίτες αναρωτιούνται: «Ανησυχούμε για τη ραδιενέργεια στη Φουκουσίμα, ενώ δηλητηριαζόμαστε καθημερινά από την αναποτελεσματικότητα των ελέγχων σε αυτά που τρώμε»!  ΠΗΓΗ: ΤΟ ΠΑΡΟΝ, 1/5/2011,

Άρθρο του ΝΙΚΟΥ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Επιστημονικού Συνεργάτη του «Δημόκριτου»